Waarom hoort de zorg voor ernstige dyslexie thuis in de Jeugdwet?
De Jeugdwet heeft als primair doel dat alle kinderen gezond en veilig moeten kunnen opgroeien, hun talenten kunnen ontwikkelen en naar vermogen kunnen participeren in de samenleving. Zonder adequate diagnose en gespecialiseerde behandeling is dit bij kinderen met ernstige dyslexie niet het geval. Het is daarom van het grootste belang dat deze kinderen vroegtijdig gespecialiseerde, […]
Wat is het verschil tussen leesbegeleiding op school en dyslexiebehandeling?
Leesbegeleiding op school is niet hetzelfde als gespecialiseerde dyslexiebehandeling. Vanwege de complexiteit van de problematiek (zie Waarom is diagnostisch onderzoek door een gespecialiseerde gedragswetenschapper nodig om dyslexie vast te stellen?) zijn kinderen met ernstige dyslexie onvoldoende ontvankelijk gebleken voor alle extra onderwijsinspanningen op de opeenvolgende ondersteuningsniveaus om het lezen en spellen te bevorderen. Zij lopen […]
Waarom is diagnostisch onderzoek door een gespecialiseerde gedragswetenschapper nodig om dyslexie vast te stellen?
Of er sprake is van dyslexie is, evenals bij het overgrote deel van de ontwikkelingsstoornissen, niet met één enkele objectieve maat, zoals een MRI-scan, vast te stellen. Dyslexie is een complex, multifactorieel probleem, waarbij verschillende factoren op genetisch, neuraal, cognitief, affectief en omgevingsniveau het risico op het ontwikkelen en de ernst van dyslexie bepalen. Vanwege […]
Kun je dyslexie onderscheiden van mildere leesproblemen?
Dyslexie is adequaat vast te stellen en te differentiëren van alternatieve verklaringen voor de problematiek, zoals algemene leerproblemen of een ontoereikend onderwijsaanbod. Hierbij wordt onder meer het systematische model van stepped care gehanteerd, waarbij – in dit geval – kinderen pas voor diagnostisering in aanmerking komen wanneer de binnen het onderwijs aangeboden opeenvolgende, kwalitatief goed […]
Wat zijn de gevolgen van dyslexie?
Lees- en spellingvaardigheden zijn essentieel voor deelname aan de samenleving. Een kleine groep jeugdigen met de meest ernstige mate van dyslexie loopt het risico om het onderwijs af te ronden als functioneel analfabeet, ondanks al haar/zijn inspanningen en ondersteuning vanuit de school. Deze hardnekkige leesproblemen leiden veelal tot een ernstige belemmering van de schoolloopbaan en […]
Welk lettertype is geschikt voor mensen met dyslexie?
Speciale lettertypen helpen mensen met dyslexie niet méér met lezen dan al bestaande standaard lettertypen. De afstand tussen letters helpt bij sommige mensen met dyslexie om beter of sneller te lezen, maar dat is ook niet altijd het geval (zie ook Lettertype en leesgemak?). Een aantal facetten verdient aandacht bij de keuze voor een lettertype: […]
Mag de IEP woordleestoets gebruikt worden ter onderbouwing van een vermoeden van dyslexie?
Scholen die gebruik maken van toetsen uit het IEP leerlingvolgsysteem van Bureau ICE moeten voor signalering en onderbouwing van een vermoeden van ernstige dyslexie bij hun leerlingen een aparte goedgekeurde toets voor technisch lezen op woordniveau inzetten. Voor aanmelding voor onderzoek naar en behandeling van dyslexie is het namelijk nodig dat er specifieke toetsgegevens over […]
Wie is verantwoordelijk voor het verifiëren van het bevoegd gezag?
De onderzoeksplicht naar/verificatie van het bevoegd gezag ligt bij de zorgaanbieder omdat deze een behandelrelatie aangaat met de cliënt. De NVO-beroepscode geeft bij een behandelrelatie aan dat er een onderzoeksplicht is voor het verifiëren van het gezag. Hiervoor zijn de handtekeningen nodig van beide ouders met ouderlijk gezag (tenzij het gezag wettelijk anders geregeld is, […]
Hoe hanteer je het ernstcriterium van 1,5 SD binnen de diagnostiek bij leerlingen op het voortgezet onderwijs?
Binnen de diagnostiek wordt onder andere bepaald of een jeugdige behoort tot de laagste 6,7% (-1,5 SD) of de laagste 10% (-1,28 SD) van de normpopulatie. Er is een beperkt aantal toetsen met normen voor de leeftijdsgroepen waartoe leerlingen in het VO behoren. In Bijlage 2 van de BVRD staat een testoverzicht. In het oorspronkelijke […]
Kan een kind met LVB een diagnose dyslexie krijgen?
Een LVB of lage score op een intelligentietest leidt niet tot uitsluiting voor de diagnose dyslexie. Bij een laag IQ (al dan niet in het kader van een LVB) is er wel een verhoogde kans op een alternatieve verklaring voor lees- en spellingproblemen in de vorm van een algemeen leerprobleem. Het gaat hierbij om een […]
Is er een afspraak over de duur en intensiteit van een behandelperiode?
Over de lengte (duur van de behandelperiode en aantal sessies) van de dyslexiebehandeling zijn geen aanbevelingen opgenomen in de richtlijn. In het algemeen geldt dat de duur en intensiteit voor iedere jeugdige wordt bepaald door de professional op basis van de behandeldoelen die worden aangehouden en de mate van ontvankelijkheid van de jeugdige voor de […]
Waarom worden er in het VO geen normen per schooltype gehanteerd?
In de BVRD wordt m.b.t. het VO expliciet gesproken over het gebruik van leeftijdsnormen voor de algehele populatie van jeugdigen van een bepaalde leeftijd, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt naar opleidingsniveau. De veronderstelling is dat leesvaardigheid niet gerelateerd is aan opleidingsniveau net zoals dyslexie niet of nauwelijks samenhangt met intelligentie. Daarnaast zijn er praktische problemen […]
Waarom worden er leeftijdsnormen gehanteerd in het VO, terwijl dat wordt afgeraden voor leerlingen in het basisonderwijs?
In het basisonderwijs wordt voor de beoordeling van technisch lezen en spellen als norm de didactische leeftijd verkozen boven de kalenderleeftijd, omdat de instructie voor het aanleren en verder ontwikkelen van deze vaardigheden tijdens het basisonderwijs plaatsvindt. De mate van beheersing en ontwikkeling van deze vaardigheden is in de periode van de basisschool nog sterk […]
Wat is de rol van woordlezen, pseudowoordlezen en tekstlezen in het stellen van de diagnose dyslexie?
Bij het vaststellen van dyslexie gaat de voorkeur uit naar een woordleestoets voor leesvloeiendheid als criteriumtest voor het vaststellen van een leesachterstand. Tekstlezen: Het tekstlezen kan worden getoetst voor verdere beeldvorming. Leerlingen leren lezen om toegang te krijgen tot geschreven taal. Met een tekstleestaak kan in kaart worden gebracht of het leerlingen lukt betekenis te […]
Is er een discrepantie tussen de richtlijn en het PDDB 3.0 in de rol van spellingproblemen bij het stellen van de diagnose dyslexie?
Zowel de wetenschap als de praktijk laten zien dat het hebben van spellingproblemen zonder de aanwezigheid van ernstige leesproblemen een ‘atypisch’ profiel is voor dyslexie. Ernstige leesproblemen, eventueel in combinatie met spellingproblemen, laten een hoge stabiliteit en hardnekkigheid zien. Dit is veel minder het geval bij geïsoleerde spellingproblemen die een betrekkelijk lage stabiliteit laten zien […]
Waarop is het criterium van 3 keer E/V- gebaseerd?
De gedachte is dat jeugdigen gedurende een langere periode tot de zwakste 10% moeten behoren om zeker te weten dat zij ook daadwerkelijk in die categorie ingedeeld kunnen worden. Twee keer E/V- biedt daarvoor onvoldoende zekerheid en leidt ertoe dat op den duur veel meer dan 10% van de jeugdigen geselecteerd worden voor aanmelding voor […]
Hoe stel je hardnekkigheid vast indien jeugdigen direct worden aangemeld voor particuliere zorg?
We bespreken eerst de rol van hardnekkigheid in het algemeen bij de diagnose van dyslexie. Daarna gaan we in op het geval waarin (te) weinig zicht lijkt te zijn op hardnekkigheid zoals het geval kan zijn bij directe aanmelding bij de particuliere zorg. De diagnose dyslexie kan gegeven worden als lees- en/of spellingproblemen voldoende ernstig […]
Aan welke voorwaarden moet een toets die op school wordt gebruikt om de achterstand aan te tonen bij kinderen met een vermoeden van dyslexie, voldoen?
Om de achterstand van technisch lezen aan te tonen bij kinderen met een vermoeden van dyslexie moet een toets op woordniveau, die zowel tempo als accuratesse weegt, worden gebruikt. Zie ook Welke toetsen kunnen door scholen worden gebruikt om de achterstand aan te tonen bij kinderen met een vermoeden van dyslexie? Op grond van kwaliteitscriteria […]
Welke toetsen kun je gebruiken om het niveau van technisch lezen op woordniveau, tekstniveau en pseudowoorden vast te stellen?
Het decoderen van woorden is de kern van de technische leesvaardigheid. Bij het lezen van tekst spelen meerdere factoren een rol, die bij het lezen van losse woorden niet spelen. De kwaliteit van het lezen van pseudowoorden zegt iets over fonologische vaardigheden en de toepassing ervan bij het decoderen van woorden. Informatie over de kwaliteit […]
Moet een dyslexieverklaring verplicht ondertekend worden door een postmaster?
Sinds de inwerkingtreding van de Jeugdwet is er veel veranderd inzake bevoegdheden van professionals. Daar waar voorheen verzekeraars tal van regels stelden aan procedures en bevoegdheden is het binnen de Norm Verantwoorde Werk Toedeling (NVWT) binnen de Jeugdwet anders geregeld. De werkgever is binnen de NVWT verantwoordelijk voor de kwaliteit van de zorg. De professional […]