Lettertype en leesgemak?

Op donderdag 3 mei stond in De Telegraaf een bericht over het Dyslexie Font. Namens het NKD heeft Elise de Bree, secretaris van de Wetenschappelijke Adviesraad Dyslexie (WARD) de onderstaande reactie op dit bericht geschreven:

In het artikel ‘Lettertype voor leesgemak’ (Telegraaf 3 mei 2018) werd het succesverhaal van het bedrijf Dyslexie Font besproken. Het lettertype dat door dit bedrijf wordt verkocht, zou het lezen vergemakkelijken. Het Nederlands Kwaliteitsinstituut Dyslexie juicht het toe dat er gezocht wordt naar manieren om zwakke lezers en mensen met dyslexie te ondersteunen. Er zijn echter geen aanwijzingen dat het specifieke lettertype van Dyslexie Font werkt.
Een positief effect van een lettertype kan zichtbaar zijn in de leesbeleving van lezers; mensen kunnen meer plezier krijgen in het lezen doordat het lettertype prettiger voor hen is. Het kan ook zichtbaar zijn in het lezen zelf: het aantal fouten neemt af en het lezen gaat sneller. Er zijn geen aanwijzingen dat het lettertype van Dyslexie Font bijdraagt aan één van deze onderdelen van het lezen.

Leesbeleving

Al in 2012 toonde een onderzoek aan dat minder dan een derde van een groep Nederlandstalige kinderen met dyslexie een duidelijke voorkeur had voor het lezen in het lettertype van Dyslexie Font dan in het lettertype Arial (Tijdschrift voor Remedial Teaching, 2, p.26-28), terwijl de helft van de kinderen een duidelijke voorkeur had voor het lettertype Arial. Er is dus geen onderbouwing voor de aanname dat de leesbeleving toeneemt door het lettertype van Dyslexie Font.

Foutloos en snel lezen

Er zijn ook geen aanwijzingen dat het lettertype de leesaccuratesse en de leessnelheid verbetert. In de studie uit 2012 gingen kinderen met dyslexie niet sneller lezen als ze teksten moesten lezen in het Dyslexie Font dan in Arial; het lezen in Arial ging juist iets beter. Een onderzoek uit 2016 met Engelstalige kinderen liet zien dat lezers met het Dyslexie Font alleen wat sneller gingen lezen omdat de afstand tussen de letters iets groter was; zodra Arial diezelfde afstand kreeg, leverde het Dyslexie Font geen voordeel meer op (Dyslexia, 22, pp.233-244). Het lezen ging dus niet beter door de vorm van de letters, maar ging iets of enigszins beter doordat de afstand tussen de letters groter was. Die afstand kan bij elk lettertype worden aangepast.

Conclusie

Deze resultaten over het Dyslexie Font passen binnen het beeld dat wordt gevonden in andere onderzoeken: speciale lettertypen helpen het lezen niet méér dan al bestaande standaard lettertypen. De afstand tussen letters helpt bij sommige mensen met dyslexie om beter of sneller te lezen, maar ook dat is niet altijd het geval (zie bijvoorbeeld Journal of Experimental Child Psychology, 2017, 164, pp.101-116).

Het Nederlands Kwaliteitsinstituut Dyslexie pleit voor het gebruiken van een niet-cursief lettertype zonder versieringen, van lettergroottes van 12 of 14 en van voldoende afstanden tussen letters, woorden en tekstregels. Het NKD pleit ook voor daadwerkelijke aanpak van de lees-en spellingsproblemen (www.nkd.nl) en zet zich in voor verbetering van de kwaliteit van diagnostiek en behandeling van Dyslexie.