Praktijk in beeld

Pento is vooral bekend door haar audiologische zorg, maar biedt óók dyslexiezorg. Bij de dyslexiezorg fungeert Pento als hoofdaannemer, de uitvoering van de behandeling wordt verzorgd door aangesloten, zelfstandige logopediepraktijken. Hoe ziet de dyslexiezorg binnen Pento eruit? En wat is de impact van COVID-19?
Pento is in 2007 ontstaan, na een fusie tussen vier audiologische centra en een organisatie voor gezinsbegeleiding. Inmiddels zijn er acht locaties, met name in het midden, oosten en noorden van het land, en zo’n 350 medewerkers. De audiologische dienstverlening is verreweg de grootste activiteit. Daarnaast biedt Pento vroegbehandeling voor kinderen met een auditieve beperking of een taalontwikkelingsstoornis.

Dyslexiezorg strategische keus

Ondanks zijn beperkte omvang is de dyslexiezorg strategisch wel een belangrijke activiteit, vertelt regiodirecteur Jeroen Dijkstra. “Toen in 2009 de EED-regeling ontstond, hebben wij daar al snel op voorgesorteerd. In eerste instantie boden we dit aan in Groningen, Friesland en een stuk van Drenthe, later is daar Zwolle en omgeving bijgekomen. We hebben steeds gekeken waar witte vlekken waren en waar we iets konden toevoegen. De dyslexiezorg is een interessante aanvulling op de zorg die wij al boden in het kader van de zorgverzekeringswet. We hebben nu ook een – strategisch belangrijk – lijntje met gemeenten.”

Perifere behandelpraktijken

De manier waarop de dyslexiezorg georganiseerd is, wijkt af van veel andere praktijken in het land. Pento werkt samen met elf zelfstandig gevestigde logopediepraktijken. Pento fungeert daarbij als hoofdaannemer, die verantwoordelijk is voor de zorg en de contracten met gemeenten afsluit. De regiebehandelaars die bij Pento in dienst zijn, zijn betrokken bij de diagnostiek en monitoren het behandeltraject. Regiebehandelaar Ingrid Nauta: “We werken niet met een vaste methodiek of een omlijnd stappenplan. We onderscheiden elf hoofddoelen, waaraan we werken. Voor elk kind stellen we een individueel behandelplan samen, dat is afgestemd op wat het kind nodig heeft.”

De drie pijlers van de behandeling

Pento onderscheidt in de dyslexiebehandeling drie pijlers. Ingrid: “Om te beginnen hebben we uiteraard het lezen en spellen, met alle vaardigheden die daarbij komen kijken. Daarnaast besteden we aandacht aan het sociaal-emotionele stuk en kijken we welke eventuele hulpmiddelen het kind kan en wil gebruiken. De oriëntatie op mogelijke hulpmiddelen start meestal halverwege de behandeling, een beetje afhankelijk van de leeftijd van het kind. Het kind is mede-eigenaar van het traject. Ook bij het gesprek over hulpmiddelen is de insteek daarom altijd: wat vindt het kind zelf dat het nodig heeft?”

Lage tarieven in Friesland

“Doordat wij werken met zelfstandig gevestigde logopedisten die maatwerk leveren, is op- of afschalen voor ons iets lastiger dan bij organisaties met een iets meer gestandaardiseerde werkwijze. Het is dan ook hartstikke jammer dat in Friesland onlangs twee grote aanbieders van dyslexiezorg zijn afgehaakt, omdat de overeenkomst met de gemeente financieel niet rondkwam. In Friesland liggen de tarieven ook substantieel lager dan op andere plekken in het land. Als dyslexiezorg je hoofdactiviteit is, kan het eigenlijk nauwelijks uit voor dat tarief.  Voor Pento ligt de situatie iets anders, maar ook wij moeten minimaal ‘droog over de sloot komen’.”

Werken volgens NKD-richtlijn steeds moeilijker

De steeds grotere verschillen die er tussen gemeenten zijn, vindt Jeroen zorgelijk. “Ik heb de zegeningen van de decentralisatie nog niet gezien. Vrijwel elke gemeente heeft zijn eigen ideeën over wat goede zorg is en hoe zaken georganiseerd moeten worden, bijvoorbeeld qua berichtenverkeer, administratie en fasering van de behandeling. Dit is administratief niet altijd goed in te regelen. Door al die gemeentelijke wensen en ideeën wordt het ook steeds lastiger om te blijven werken volgens de NKD-richtlijn. Als voorbeeld noem ik de gemeente Zwolle, die heeft bedacht dat de diagnostiek thuishoort bij het onderwijs. Wij zijn het daar echt mee oneens: het is van groot belang dat de regiebehandelaar, die verantwoordelijk is voor de behandeling, het kind bij de diagnostiek al ziet, zodat de behandeling op maat kan worden samengesteld.”

Impact van COVID-19

Natuurlijk heeft COVID-19 ook op Pento een grote impact gehad, maar de dyslexiezorg kon voor een belangrijk deel worden gecontinueerd. Dat geldt uiteraard niet voor de diagnostiek, die lag twee maanden volledig stil. “Zodra we weer konden starten, hebben we alles en iedereen ingeschakeld om de wachtlijst zo snel mogelijk weg te werken. Half juni hadden we alle kinderen die op de wachtlijst stonden gezien”, vertelt Ingrid.

De meerwaarde van behandeling op afstand

Tijdens de intelligente lockdown zijn de behandelingen wel gewoon doorgegaan, via Teams. Inmiddels mag er weer gewoon op locatie behandeld worden. Toch zijn er ouders en kinderen die aangeven dat ze de behandeling op afstand graag zouden willen voortzetten. Ingrid: “We hebben gemerkt dat het behandelen op afstand in sommige gevallen goed werkt. Bijvoorbeeld als de ouders het vervoer moeilijk kunnen regelen. We gaan zeker kijken op welke manier we hiermee verder willen. Wellicht kunnen een behandeling deels face-to-face en deels via beeldbellen verzorgen.”

Adviesgesprekken vaker op afstand

De intake vindt nog wel steeds telefonisch of via Teams plaats. “We doen er alles aan om het volwassenencontact binnen de praktijken zoveel mogelijk te beperken. Ook het adviesgesprek gaat via Teams. Ik kan me goed voorstellen dat we dat in de toekomst ook vaker gaan doen. In een provincie als Friesland vindt de meeste diagnostiek in Leeuwarden plaats. Je vraagt veel van ouders om naar het adviesgesprek te komen. Zij komen uit heel Friesland én van de eilanden”, legt Ingrid uit.
De positieve ervaringen met beeldbellen beperken zich overigens niet alleen tot de dyslexiezorg. Jeroen vertelt dat er al voor de coronacrisis mondjesmaat op afstand werd vergaderd. “COVID-19 heeft de adaptatie van dit soort technieken in een enorme stroomversnelling gebracht. Dat vind ik een heel mooie spin-off van deze situatie.”

Behoefte aan transparantie

Over de COVID-19-communicatie vanuit het NKD zijn Jeroen en Ingrid positief, al was het fijn geweest als sommige informatie net wat eerder beschikbaar was geweest. Als het aan Jeroen ligt, mag de informatie over (strategische) discussies die binnen het NKD worden gevoerd wel een stuk transparanter. “Binnen het NKD wordt bijvoorbeeld nagedacht over de inzet van logopedisten/dyslexiespecialisten in de zorg. Ik krijg de indruk dat er in het denken hierover een tendens is dat de zorg alleen geleverd kan worden door orthopedagogen, terwijl in Nederland zo’n 400 logopedisten deze zorg leveren! Dit denkproces onttrekt zich wel een beetje aan het blikveld van aangesloten praktijken, het is ondoorzichtig. Dat vind ik wel een ontwikkeling die ons zorgen baart.”