Twee nieuwe leidraden verstevigen kwaliteit van dyslexiezorg
Onlangs zijn de NKD Leidraad Competentie- en Opleidingseisen en de NKD Leidraad Uitwerking verantwoorde werktoedeling voor de organisatie vastgesteld. Vanaf 1 juli zijn ze van toepassing voor alle praktijken die bij het NKD zijn aangesloten. Beide leidraden geven ouders en ketenpartners een extra waarborg voor de kwaliteit van de dyslexiezorg. Ellen Loykens en Remco Reij, beide lid van de Beleidsadviescommissie, waren betrokken bij de totstandkoming. Zij vertellen meer over de ins en outs van de leidraden.
Achtergrond
De dyslexiezorg valt sinds 2015 onder de Jeugdwet. Binnen deze wet wordt gesproken over de zogeheten norm van de verantwoorde werktoedeling. Simpel gezegd: wie mag welke zorg leveren en hoe zijn taken en verantwoordelijkheden verdeeld tussen verschillende professionals? Gedetailleerde informatie over het toepassen van de regels staat in de brochure Kwaliteitskader Jeugd: toepassen van de norm van de verantwoorde werktoedeling in de praktijk (2016). Die norm biedt burgers garanties voor kwalitatief goede, verantwoorde zorg. Ellen Loykens: ‘Deze norm dateert uit 2015, maar in de praktijk zien we dat de invoering ervan veel tijd kost. In de volle breedte van de jeugdzorg zoekt men naar manieren om dat op een goede manier te doen. De dyslexiezorg is daarop geen uitzondering. Het ontwikkelen van de beide NKD-leidraden was een complex proces dat veel tijd vergde.’
Nieuwe functienamen
Zoals de naam al zegt, zijn in de NKD Leidraad Competentie- en Opleidingseisen de competenties en opleidingseisen van professionals in de dyslexiezorg uitgewerkt. Daarbij is aangesloten bij de wet- en regelgeving, het actuele beleidskader, de eisen van de beroepsverenigingen en aanvullende eisen van het NKD. In de leidraad zijn drie functies onderscheiden: de postmaster gedragswetenschapper dyslexie (‘de postmaster’), de master gedragswetenschapper senior (‘de master senior’) en de master gedragswetenschapper junior (‘de master junior’). De functies regiebehandelaar, hoofdbehandelaar en medebehandelaar worden dus niet meer gebruikt. Ellen legt uit: ‘De nieuwe functienamen zijn helder en rechtstreeks gekoppeld aan de registratie.’ Per functie is in de leidraad een uitgebreid profiel opgenomen, met daarin onder meer het doel van de functie, de verantwoordelijkheden, de functievereisten, opleidingseisen, de competenties en de relatie met de collega’s die een andere functie hebben.
De leidraad beschrijft ook de functie van logopedist met specialisatie dyslexie. De logopedist kan worden ingezet bij onderdelen van het diagnostisch onderzoek en bij behandelactiviteiten. De logopedist maakt altijd deel uit van een multidisciplinaire aanpak.
Drie scenario’s
Weten aan welke opleidings- en competentie-eisen alle professionals moeten voldoen is één. Zorgen dat het werk door de juiste persoon, of mix van personen, wordt gedaan is een heel ander verhaal. Remco Reij: ‘Praktijken kunnen dat zelf uitwerken, maar om ze op weg te helpen hebben we de NKD Leidraad Uitwerking verantwoorde werktoedeling voor de organisatie ontwikkeld.’ Ellen vult aan: ‘Deze leidraad sluit aan bij de kaders van de jeugdzorg. Want dyslexiezorg ís zorg. Het is dus niet een geïntensiveerde vorm van onderwijs, wat nog wel eens gesuggereerd wordt.’
De leidraad schetst drie mogelijke scenario’s voor de toedeling van werk aan verschillende professionals. Deze scenario’s sluiten aan bij de meeste voorkomende organisatievormen van praktijken die bij het NKD zijn aangesloten: de kleinschalige dyslexiepraktijk, de zorgaanbieder die werk uitbesteedt aan ZZP’ers en de grote zorgaanbieder. Bij elk scenario is beschreven hoe de verantwoordelijkheden met betrekking tot diagnostiek en behandeling kunnen worden belegd. Omdat de dyslexiezorg altijd in een multidisciplinaire setting moet plaatsvinden, wordt ook ingegaan op de inrichting van het MDO (multidisciplinair overleg).
Ellen benadrukt dat de drie uitgewerkte scenario’s slechts bedoeld zijn als voorbeeld. ‘Er zijn nog allerlei andere scenario’s van werktoedeling denkbaar. Het gaat erom dat je de verschillende verantwoordelijkheden goed belegt en dat je met een mix van professionals elk kind kwalitatief goede zorg kunt bieden, ook als er bijvoorbeeld sprake is van comorbiditeit. De praktijk moet zich tijdens de audit van het Kiwa kunnen verantwoorden over de keuzes die ze daarin maakt.’
Werk aan de winkel
Remco schat in dat veel praktijken al behoorlijk goed voldoen aan de NKD Leidraad Uitwerking verantwoorde werktoedeling in de organisatie. Maar voor sommige praktijken is er echt nog werk aan de winkel voor het zover is. Als voorbeeld noemt hij instellingen die veel werk uitbesteden aan ZZP’ers. ‘Die ZZP’ers voeren soms complete zorgtrajecten op hun eigen, spreekwoordelijk eilandje uit. Om aan de leidraad te voldoen, zullen deze instellingen sommige zaken beter en anders moeten organiseren. Denk bijvoorbeeld aan het structureel organiseren van een multidisciplinair overleg en peer reviews.’
Ook voor een enkele kleine (eenmans)praktijk kan de leidraad een stimulans zijn om zaken anders te gaan organiseren. ‘Ik denk dat de meeste kleine praktijken al deel uitmaken van een netwerk. Zo geven zij samen invulling aan een multidisciplinaire samenwerking. Praktijken waar dat de laatste jaren nog onvoldoende van de grond is gekomen, zullen op zoeken moeten naar collega-praktijken die hen scherp houden en een aanvullende expertise hebben. Zo kunnen ze samen waarborgen dat kinderen kwalitatief goed behandeld worden, ook als er bijvoorbeeld sprake is van comorbiditeit. De dyslexiezorg was altijd al ingewikkeld, maar door Protocol 3.0 is ze nog ingewikkelder geworden. Dat vraagt om meer samenwerking.’
Garantie voor gemeenten
‘Met deze leidraden is de kwaliteit van de dyslexiezorg verder versterkt’, stelt Remco. Ellen benadrukt dat dat ook belangrijk is voor gemeenten. ‘Zij zijn immers verantwoordelijk voor de inkoop van goede en getoetste zorg. Ik denk dat gemeenten niet altijd de tijd hebben om zich echt te verdiepen in de dyslexiezorg. Als ze de dyslexiezorg inkopen bij een praktijk die is aangesloten bij het NKD, hadden ze altijd al de garantie dat er werd voldaan aan hoge kwaliteitsnormen. Nu zijn de normen nog verder aangescherpt en is de transparantie vergroot. Als ik naar de jeugdzorg kijk, denk ik dat de dyslexiezorg op dit moment de best gecontroleerde zorg in Nederland is.’