Nieuw boek met actuele wetenschappelijke inzichten rondom technisch lezen en spellen in de klas
Begin 2023 verschijnt een nieuw boek over effectief lees- en spellingonderwijs. Waar kinderen de gesproken taal vanzelf leren omdat het brein hiervoor evolutionair is voorgeprogrammeerd, moet de juiste bedrading voor het leren lezen en spellen tijdens het leven worden aangelegd. Het schrift is in tegenstelling tot spraak immers een culturele verworvenheid, eentje die nog maar pakweg 5000 jaar bestaat.
Gelukkig is onze samenleving hierop ingesteld en staan lezen en spellen centraal in het onderwijs. Duizenden leerkrachten doen er dag in, dag uit alles aan optimale omstandigheden te creëren voor een gezonde lees- en spellingontwikkeling van hun leerlingen. Al in de kleuterklas maken kinderen kennis met letters en de manier waarop die gekoppeld worden aan klanken. Vanaf groep 3 maken leerkrachten gebruik van intensieve lesmethoden om kinderen te helpen vloeiend te lezen en foutloos te spellen. Maar optimale omstandigheden vragen om optimaal handelen en de vraagstukken waar je dan als leerkracht voor staat zijn beslist niet eenvoudig. ‘Wat is eigenlijk het beste tempo om letters aan te leren?’, ‘Hoe motiveer je kinderen om te lezen’ of ‘Hoe erg is het als kinderen spelfouten maken?’. Om leerkrachten te helpen met dit soort vragen schreven Madelon van den Boer en Sebastián Aravena het boek ‘Effectief lees- en spellingonderwijs. Informatie, inspiratie en ideeën bij praktische vragen’. Het boek staat vol antwoorden op vragen uit de dagelijkse klassenpraktijk.
Wist je bijvoorbeeld dat kinderen letter-klankkoppelingen in het algemeen juist beter leren wanneer je ze in korte tijd alle letters, alle klanken en ook de alfabetische namen van letters aanleert? En dat het ook geen kwaad kan, zelfs kan helpen, om tegelijkertijd zowel hoofd- als kleine letters aan te leren?
En hoe zit het met technologische ontwikkelingen? Lees je beter van een scherm of uit een boek en wat doe je liever? Onderzoek laat zien dat we in het algemeen beter lezen van papier dan van een scherm. Vooral studerend en gedetailleerd lezen gaat dan beter. Dit lijkt te komen doordat we ons van een scherm sneller laten afleiden. Gek genoeg neemt dit effect niet af naarmate we meer ervaring krijgen met devices. Belangrijk is ook dat we ons niet bewust lijken van dit verschil in begrip. We denken even goed te lezen van een scherm als van papier, maar uit toetsen blijkt dat dit niet zo is.
Spelling vormt in het Nederlands een bijzonder grote uitdaging. De koppeling van letters aan klanken is ineens veel minder duidelijk wanneer je woorden alleen hoort of bedenkt dan wanneer je ze ziet staan. Het Nederlandse schriftsysteem is niet zomaar in enkele regels te vangen. Sterker nog; elke spellingmethode doet dit net weer een beetje anders. Als je het boek leest, leer je onder meer hoe je kunt voorkomen dat kinderen ‘nieuwsgierig’ met ‘sch’ schrijven, hoe het komt dat we de /ij/ op twee manieren schrijven, of spelfouten op social media minder erg zijn, waarom je ‘gebagatelliseerd’ niet beter gaat spellen door het vaak te lezen en of je kinderen nog wel met de hand moet leren schrijven. Ook kom je te weten dat we in Nederland heel goed zijn in woorden bouwen. Het langste woord in de dikke Van Dale bestaat uit wel 38 letters en de langste-woord-prijsvraag van Lingo werd gewonnen met een woord van wel 60 letters.
Zin in nog meer van dit soort weetjes en ideeën om wetenschappelijke kennis naar de onderwijspraktijk te vertalen? Surf nu alvast naar inschrijfformulier nieuwe uitgave, dan ben je er als eerste bij wanneer het boek begin 2023 verschijnt.