Gamification en innovatieve diagnostiek

Een innovatief diagnose-instrument en een game die nu al wordt ingezet tijdens de dyslexiebehandeling en straks ook in zorgniveau 2 en 3. Dat is waar De Lerende Mens, een innovatieve start-up die is ontstaan op de Radboud Universiteit, op dit moment op focust. Jan Wilgenhof, algemeen directeur van dyslexiepraktijk Berkel-B en lid van de Bestuurlijke AdviesRaad Dyslexie van het NKD, is partner van De Lerende Mens. Hij geeft een inkijkje in de ontwikkelingen en plannen.

Start-up De Lerende Mens is een initiatief van professor Harold Bekkering, sociaal-cognitief neurowetenschapper aan de Radboud Universiteit. De missie van deze start-up is om alle kinderen in Nederland beter te leren lezen en beter te leren leren. “Als dyslexiepraktijk hebben we het altijd belangrijk gevonden om wetenschap en praktijk aan elkaar te verbinden. Daarom werken we al een aantal jaar samen met Harold Bekkering. In eerste instantie wilden we met hem een beter, wetenschappelijk onderbouwd behandelplan ontwikkelen. Al snel kwamen we tot de conclusie dat je moet beginnen bij het innoveren van de diagnostiek”, vertelt Jan Wilgenhof.

Knelpunten in de huidige diagnostiek

“Over het innoveren van de diagnostiek is best wel veel te doen, ook binnen het NKD. Met de huidige diagnostiek zijn we onvoldoende in staat om de juiste kinderen te includeren. Als we afgaan op de gangbare prevalentienorm worden er veel te veel kinderen toegelaten tot de vergoede zorg. Dat is een landelijk probleem, waar we als zorgaanbieders ook – terecht – op worden aangekeken. De huidige diagnostiek is gestoeld op het dyslexietyperend profiel. Ze richt zich erg op groepen en biedt onvoldoende aanknopingspunten voor een behandeling op individueel niveau. De gebruikte instrumenten zijn oud en ouderwets.”

Artificiële intelligentie

“Uit verschillende disciplines zijn er wetenschappelijke inzichten die een nieuw licht werpen op de diagnostiek. In de huidige diagnostiek wordt er alleen getest op woordniveau. Met het diagnose-instrument dat we aan het ontwikkelen zijn, gaan we veel meer op zinsniveau testen. Dat is heel lastig, maar met behulp van deep learning (een analysemethode die voortkomt uit de artificiële intelligentie) kunnen we allerlei verborgen patronen van kinderen met dyslexie blootleggen. Hoe meer data je hebt, hoe beter dat lukt. Die deep learning op zinsniveau is echt nieuw.”

Nieuw diagnose-instrument

“Inmiddels hebben we ervaring opgedaan met een eerste testversie en een tweede, aangepaste versie is bijna klaar. Daar gaan we dit voorjaar in een proeftuin ervaring mee opdoen. We hopen dat het diagnose-instrument dit schooljaar gereed is. Onze ambitie is dat het uiteindelijk COTAN-genormeerd wordt. Het Dyslexiefonds heeft onlangs een subsidie verstrekt voor de verdere ontwikkeling van het instrument. Zij zijn erg positief over de manier waarop moderne datatechnologie wordt toegepast. ‘Een enorme sprong voorwaarts’, zeggen zij daarover.”

Innovatieve behandeltool

Terwijl er nog hard wordt gewerkt aan het nieuwe diagnose-instrument, heeft De Lerende Mens wel al een innovatieve behandeltool opgeleverd: de game Asgaard Saga. Jan legt uit waarin deze game verschilt van andere digitale programma’s: “We passen echt gamification toe. Het kind loopt dus niet een voorgeprogrammeerd pad, maar is volledig vrij in de gamewereld. Het kind kan overal naartoe, maar om verder te kunnen, moet het opdrachten zoeken en uitvoeren. De behandelaar bepaalt welke opdrachten het kind tegenkomt in de game, aansluitend bij de diagnostiek en het individuele behandelplan. Daarnaast maakt de game natuurlijk gebruik van algoritmes, zodat er goed wordt ingespeeld op specifieke zaken die het kind moeilijk vindt. Dankzij deze game kan de behandeling vergaand worden gepersonaliseerd. Daardoor kan de behandelaar efficiënter – dus goedkoper – werken.”

De behandelaar als therapeut

Vanuit andere praktijken is er al veel belangstelling voor de game. Bij Berkel-B heeft hij inmiddels een vaste plek in de behandeling. “Kinderen en ouders zijn super enthousiast. Het kind wordt veel meer aangesproken op zijn motivatie. Voorheen was dat natuurlijk vaak het probleem. Neem een programma als Bouw! Ouders hebben vaak grote moeite om hun kind daar elke dag mee te laten oefenen.” Om te voorkomen dat een kind urenlang achter zijn tablet of computer zit, bevat Asgaard Saga een ‘energie level’. Als dat op is, kan het kind pas de volgende dag verder spelen.
De behandelaar kan 24/7 volgen wat het kind doet en welke fouten het maakt. Deze game zorgt voor een wezenlijke verandering van het werk van de behandelaar. “Er ontstaat veel meer ruimte om tijdens de behandelsessies met motivatie en psycho-educatie aan de slag te gaan. De behandelaar wordt weer echt een therapeut die naar de totale ontwikkeling van het kind kijkt. Ik denk dat het werk daardoor leuker en interessanter wordt.”

Behandeltool voor zorgniveau 2 en 3

In het hele land zien we dat scholen te veel kinderen verwijzen naar de dyslexiezorg. Een versterking van zorgniveau 2 en 3 is belangrijker dan ooit. Op dit moment wordt de game Asgaard Saga daarom ook geschikt gemaakt voor toepassing in het onderwijs. “Er zijn eigenlijk nauwelijks geschikte programma’s voor ondersteuningsniveau 2 en 3. Connect en Ralfi zijn wel goed, maar ook heel saai. Bouw! wordt veel ingezet, maar dit preventieve programma is in principe niet bedoeld voor remediëring. De nieuwe tool spreekt kinderen aan op hun motivatie. Daardoor kunnen ze op ondersteuningsniveau 2 en 3 beter oefenen.”

Onderwijsprofessionals in hun kracht zetten

Wat Jan betreft is deze tool voor het onderwijs niet voldoende. “Ik vind dat we onderwijsprofessionals meer in hun kracht moeten zetten.” In de regio Nijmegen is inmiddels een grootschalig project gestart waarbij onder meer gemeenten, schoolbesturen, scholen, samenwerkingsverbanden, bibliotheken en De Lerende Mens betrokken zijn. Een aantal pijlers van het project: een netwerk waarin scholen met elkaar leren, monitoring (van de effecten van interventies) en het bevorderen van leesplezier.

IPON Award 2020

Vorige week is de game Asgaard Saga in de prijzen gevallen bij de IPON Awards 2020. Het spel won de tweede prijs in de categorie ‘Innovatie van het leren Award PO’. Een knappe prestatie, zeker omdat er ruim zeventig inzendingen waren.

Meer informatie

Op de website van Berkel-B vindt u meer informatie over de game Asgaard Saga.
Een demo van de behandeltool kunt u opvragen bij De Lerende Mens.